Dzielnica miasta – część miasta wyróżniająca się pod względem: pełnionych funkcji, zabudowy i układu urbanistycznego, zamieszkującej ją określonej grupy społecznej, odrębnych kompetencji władz administracyjnych i samorządu terytorialnego (np. dzielnice willowe, portowe, handlowe, przemysłowe, mieszkaniowe, slumsy).
Stanowi zwyczajową część miasta, pewien jego obszar o określonej nazwie bez dzielnicowych struktur administracyjnych, zarządzana odgórnie przez radę miejską.
Rozbicie dzielnicowe (inaczej rozdrobnienie feudalne) – okres w historii Polski trwający od 1138 roku do koronacji Władysława Łokietka w roku 1320. Cechą charakterystyczną tego okresu jest postępujące rozdrobnienie państwa polskiego na coraz mniejsze, w znacznej mierze niezależne, władztwa terytorialne. Proces ten był związany z rozradzaniem się dynastii Piastów, której każdy członek, zgodnie z polskim prawem zwyczajowym, miał prawo do posiadania części ojcowizny. Podobne procesy zachodziły w dziejach państwa piastowskiego już wcześniej, jednak zwykle udawało się je w miarę szybko zahamować.
Długi okres trwania rozbicia dzielnicowego przyczynił się do rozbudzenia partykularyzmów regionalnych, wzrostu znaczenia możnowładztwa oraz wyższego duchowieństwa. Brak silnego środka decyzyjnego potrafiącego skupić w swych rękach siły całego królestwa, a także częsty brak współpracy między poszczególnymi książętami przyczynił się do osłabienia państwa, a co za tym idzie, nie tylko zahamowania wszelkich ambicji ekspansjonistycznych, lecz także utraty dużej części terytorium. W okresie rozbicia dzielnicowego usamodzielniły się księstwa pomorskie (zachodnie uległo wpływom margrabiów brandenburskich, a gdańskie w XIV stuleciu zostało włączone do państwa krzyżackiego), Brandenburgia zajęła ziemię lubuską, a księstwa śląskie w dużej mierze wpadły w krąg zależności od królestwa czeskiego. Rozbicie dzielnicowe de facto poskutkowało przekształceniem Polski w luźną konfederacją księstw, które łączyła jedynie wspólna głowa państwa oraz (w teorii) polityka zagraniczna. Po wygaśnięciu zasady pryncypatu „konfederacja” przekształciła się w kilkadziesiąt całkowicie niezależnych państewek.
Projekt Dzielnice Planują! przeprowadzony w 2014/2015 roku miał za zadanie wzmocnić dialog społeczny na poziomie Dzielnic Krakowa poprzez zwiększenie kompetencji jego aktorów: aktywistów i radnych, upowszechnienie stosowania narzędzi partycypacji (budżet obywatelski, inicjatywa lokalna) oraz stworzenie możliwości strategicznego planowania rozwoju społeczności lokalnych w formule Partycypacyjnych Planów Rozwoju Dzielnicy. Partnerem projektu był Wydział Rozwoju Miasta UMK, odpowiedzialny w mieście za planowanie strategiczne i konsultacje społeczne. Włączenie mieszkańców Krakowa w podejmowanie decyzji o podziale środków z budżetów dzielnicowych – pilotaż w trzech dzielnicach W okresie styczeń-grudzien 2013 r Pracownia będzie realizować pilotaż budżetu partycypacyjnego w krakowskich dzielnicach. Dzielnice biorące udział w projekcie przeznaczą część swoich środków do podziału przez mieszkańców. Budżet partycypacyjny (BP) jest narzędziem, które pozwala mieszkańcom (osiedla, dzielnicy, gminy, miasta) na bezpośrednie decydowanie o wydawaniu budżetowych środków. W przeciwieństwie do konsultacji, których charakter nie jest wiążący, mieszkańcy podejmują decyzję, w wyniku której wybrane w drodze głosowania rozwiązanie wchodzi w życie. Stąd też BP zapewnia obywatelom możliwość realnego wpływu na sprawy ich dotyczące i otoczenie, w którym mieszkają.
Dzielnica – w latach 1952–1957 najniższa (obok miast i gmin, a od 1954 – miast, osiedli i gromad) jednostka podziału administracyjnego Polski, funkcjonująca jedynie na terenie miejsko-uzdrowiskowego powiatu Otwock. Dzielnice zostały wprowadzone 1 lipca 1952 wraz z utworzeniem miejsko-uzdrowiskowego powiatu Otwock jako części składowe tego powiatu. Jego stolica, Otwock, posiadała prawa miejskie i zachowała status miasta. Organem wykonawczym dzielnicy była Dzielnicowa Rada Narodowa, choć przejściowo zachowywały one organizację Gminnych Rad Narodowych. 29 września 1954 roku w miejsce dotychczasowych gmin wprowadzono gromady jako podstawowe jednostki administracyjne PRL na terenie wszystkich powiatów, z wyjątkiem powiatu miejsko-uzdrowiskowego Otwock, w którym zachowano podział na dzielnice. Wraz z likwidacją powiatu miejsko-uzdrowiskowego Otwock 1 stycznia 1958 roku, jednostka dzielnica (powiatu) przestała istnieć.